Zelfmanagementtool Eetscore helpt bij voedingsbegeleiding na maagverkleining

19-07-2022: Voedingsmonitorings- en zelfmanagementtool Eetscore helpt om op lange termijn inzicht te krijgen in veranderingen in het voedingspatroon en de kwaliteit ervan na een bariatrische operatie, ofwel een maagverkleining. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeker Laura Heusschen, die promoveert aan Wageningen University & Research. Eetscore kan hierdoor een hulpmiddel zijn in het nazorgtraject na een maagverkleining. Daarom wil Vitalys de tool standaard integreren in haar behandeling.

Laura Heusschen doet haar promotieonderzoek binnen de onderzoekslijn Obesitas van de Alliantie Voeding in de Zorg naar de voedingsstatus na bariatrische chirurgie, want een maagverkleining verandert het eetpatroon, doordat mensen minder kunnen eten en hun voorkeuren mogelijk veranderen. Om een patiënt goed te kunnen begeleiden, bijvoorbeeld bij gewichtsbeheersing en kwaliteit van voeding, is het belangrijk inzicht te krijgen in de voedingsinname. Dat wordt van oudsher gedaan met eetdagboeken, maar ook met de relatief nieuwe voedingstool Eetscore. Laura onderzocht de geschiktheid van dit instrument ten opzichte van voedingsdagboeken en in een tweede deel van het onderzoek keek ze naar de verandering van voedingsinname na een operatie. Wat blijkt? ‘Zowel Eetscore als voedingsdagboeken hebben een complementaire rol om de voedingsbegeleiding tijdens het nazorgtraject te optimaliseren.’

Eetscore

Eetscore is door Wageningen University & Research (WUR) ontwikkeld en gevalideerd. Deze digitale tool beoordeelt het zelfgerapporteerde voedingspatroon aan de hand van de Richtlijnen Goede Voeding. Eetscore geeft een totaalscore tussen de 0 en 160 en beoordeelt de kwaliteit van het eten en drinken aan de hand van 16 voedingsgroepen, zoals groente en noten. Vervolgens geeft het instrument een persoonlijk advies per voedingsgroep ter verbetering van de score. Eetscore kan zo dienen als monitorings- en gespreksinstrument. De tool is al eerder gebruikt en getest bij patiënten met een te hoge bloeddruk en andere hart- en vaataandoeningen, maar nog nooit bij bariatrische patiënten. ‘Dat maakt mijn studie uniek,’ vindt Laura.

Het onderzoek

Laura wierf 200 onderzoeksdeelnemers, waarvan de data van 140 werd meegenomen in de analyse. Ze hadden allemaal een maagverkleining, een gastric bypass of een sleeve, gehad. Iedereen vulde voor en na de operatie Eetscore en een voedingsdagboek in. Laura vergeleek of de voedingsinnameregistratie vergelijkbaar was tussen de verschillende methodes om de betrouwbaarheid van Eetscore te meten. Laura werd hierin begeleid door prof. dr Eric Hazebroek (WUR/ Vitalys/ Rijnstate), Laura Deden (Rijnstate/ Vitalys) en vanuit WUR door dr. Jeanne de Vries, dr. Michiel Balvers en dr. Agnes Berendsen.

Korte termijn versus lange termijn inzicht

Uit Laura’s onderzoek bleek dat Eetscore net zo betrouwbaar is om de voedingsinname te meten en net zo toepasbaar is in de nazorg als een voedingsdagboek. Wel bleek dat een voedingsdagboek op de korte termijn na de operatie meer inzicht geeft en Eetscore op de lange termijn. Om iemand goed te begeleiden door de tijd heen zijn dus beide methodes belangrijk. ‘Op korte termijn wil je iemand begeleiden in het aantal eet- en drinkmomenten en de dagelijkse keuzes. Dat kan via een eetdagboek. Op lange termijn wil je iemand ondersteunen in de kwaliteit van voeding en gewichtsbeheersing. Daarvoor heb je overzicht nodig, wat Eetscore biedt,’ aldus Laura. ‘Eetscore is dus geen vervanging voor de methodes die we al hebben, maar het is een waardevolle toevoeging.’

Toepasbaarheid Eetscore

Eetscore bleek naast een betrouwbare ook een toepasbare tool te zijn in de nazorg van patiënten. ‘Het is voor alle partijen, zowel patiënten, diëtisten, zorgprofessionals als onderzoekers een hele fijne tool om in korte tijd inzicht te krijgen in de voedingsinname, waar andere tools vaak tijdsintensief zijn. Diëtisten van Vitalys willen Eetscore heel graag gaan inzetten.’ 

Vervolg

Laura zet zich er nu voor in Eetscore standaard te implementeren in de bariatrische behandeltrajecten en onderzoekt of optimalisatie van het instrument voor deze patiëntengroep mogelijk is. Eetscore is bedoeld voor de algemene Nederlandse bevolking, maar bariatrische patiënten kunnen na de operatie bepaalde voedingsmiddelen slecht verdragen. Ook kunnen ze minder eten waardoor niemand de maximale scores per productgroep haalt. Dat kan ontmoedigend werken, waardoor Laura nu adviseert dat enkel de professional de scores krijgt, waar normaal de patiënt de scores rechtstreeks in zijn mail krijgt. Laura schrijft daarnaast een tweede wetenschappelijke publicatie over dit onderzoek, waarbij ze inzoomt op de veranderingen in voedingsinname. Daarnaast voert ze een follow-up studie uit met dezelfde deelnemers. Laura: ‘We nemen Eetscore nog een keer af na drie en vijf jaar, om nog meer inzicht te krijgen in de verandering van het voedingspatroon op de langere termijn.’

Dit is een artikel van Alliantie Voeding in de Zorg.